1821.- Во Москва е роден Фјодор Михаилович Достоевски, великан на руската и на светската литература. Негови најпознати дела се „Двојник“, „Бели ноќи“, „Неточка Незванова“, „Злосторство и казна“, „Браќата Карамазови“, „Идиот“ и други. Роден е во Санкт Петербург, на 9 февруари 1881 година.
1855.- Умре данскиот филозоф Серен Кјеркегор, кој беше наречен „копенхашки Сократ“. Тој наспроти филозовската традиција, посебно кон системот на филозофијата на Фридрих Хегел, разви специфичен филозофски став. Дела: „За поимот на иронијата со постојан осврт на Сократ“, „Или - или“, „Дневник“, „Стадиумите на животниот пат“, „Филозовски ронки“.
1855.- Во Сента е роден Стеван Сремац, еден од најистакнатите писатели на српскиот реализам. Најпознати негови дела се расказите „Ивкова слава“ и „Зона Замфирова“, како и романот „Поп Ќиро и поп Спиро“. Умре во Соко Бања, на 13 август 1908 година.
1855.- Од земјотресот што го зафати Токио загинаа околу 106.000 луѓе.
1869.- Роден е италијанскиот крал Виторио Емануеле III, последен италијански монарх, кој беше на престолот од 1900 до 1946 година, и поддржувач на Бенито Мусолини. Во 1936 година по агресијата на Италија врз Етиопија се прогласи за „цар на Етиопија“, а во 1939 година и за „крал на Албанија“. Абдицираше по победата на републиканците на изборите во 1946 година, а на референдум набрзо беше соборена монархијата во Италија.
1885.- Роден е американскиот генерал Џорџ Смит Патон, кој за време на Втората светска војна во северна Африка и во Европа се истакна како енергичен и вешт командант. Го напиша мемоарот „Војната како што јас ја гледав“.
1898.- Роден е францускиот филмски режисер Рене Клер, член на Француската академија. Филмови: „Италијанска сламена шапка“, „Под покривите на Париз“, „Милион“, „Дајте ни слобода“, „Четиринаесетти јули“, „Духот оди на Запад“, „Се оженив со вештерка“, „Молчењето е злато“, „Убавината на ѓаволот“, „Големи маневри“, „Улица на соништата“.
1918.- Во Комиенската шума кај Париз, Германија потпиша капитулација, со што заврши Првата светска војна.
1919.- Во Тетово е роден Ѓоце Стојчевски - Амбарче, народен херој на Југославија, од Македонија. Загина во борите против албанските балисти во селото Беличица, Гостиварско, на 19 септември 1944 година.
1942.- Германските трупи во Втората светска војна ги запоседнаа неокупираните делови на Франција. Истиот ден, германските и италијанските трупи го окупираа и францускиот остров Корзика.
1943.- Во селото Сливово, Охридско, формирана е Првата македонско-косовска НОУ бригада. Таа беше формирана од НОП баталјон "Мирче Ацев", Кичевскиот баталјон, Првиот косовски баталјон "Рамиз Садику", Вториот косовски баталјон "Борис Вукмировиќ" и од четата на придружните баталјони на Главниот штаб на Македонија. При формирањето имаше 700 борци и го доби називот ударна.
1944.- Ослободено е Куманово.
1944.- Во Гостивар, во центарот на градот, албанските балисти стрелаа шестмина македонски патриоти: Киро Ристовски - Дрнц од Тетово, Васил Пејчиновски од Горна Бањица, Баренко Георгиевски и Изре Зафировски од Долна Бањица, Сократ Павловски од Гостивар и Павле Петрески од Балин Дол, Гостиварско.
1952.- Пронаоѓачите Џон Мулин и Вејн Џонсон во Лос Анѓелес првпат го демонстрираа нивниот изум видео рикордер за снимање на ТВ-емисии.
1961.- Сталинград беше преименуван во Волгоград. За време на царството градот се викаше Царицин.
1963.- Во Скопје излезе првиот број на дневниот весник "Вечер".
1965.- Водачот на расистичкиот режим на Родезија Јан Смит еднострано ја прогласи независноста на британската колонија, а Велика Британија режимот на белото малцинство го прогласи за илегално.
1971.- Сенатот на САД го рафитикуваше договорот со кој на Јапонија и беше вратен островот Окинава, кој и беше одземен кон крајот на Втората светска војна.
1973.- На 101 километар на патот Каиро - Суец, потпишана е спогодбата за прекин на огнот меѓу Израел и Египет. На тој начин официјално престанаа воените операции во "Октомвриската војна", на Блискиот Исток.
1975.- По цели пет векови како португалска колонија, Ангола прогласи независност. Нејзин прв претседател стана Агостино Нето.
1976.- Умре американскиот вајар Александер Стерлинг Калдер.
1987.- Борис Елцин беше сменет од функцијата шеф на московските комунисти.
1990.- Во Атина умре Јанис Рицос, поет на грчката левица. Освен "Златниот венец" на Струшките вечери на поезијата (1985) има добиено уште 23 други меѓународни признанија. Има издадено 117 книги поезија, преведени на 21 јазик. Поради неговите изразито левичарски убедувања повеќепати е апсен. Роден е во Монамвасија, на Пелопонез, на 1 мај 1909 година.
1990.- Во СР Македонија се одржаа првите слободни повеќепартиски избори.
1992.- Англиската англиканска црква ја напушти својата вековна традиција со што им дозволи на жените да стануваат свештеници.
1995.- Во Брисел, шеснаесетте земји-членки на Алијансата му дадоа "зелено светло" на предлогот на Политичкиот комитет, Република Македонија, да биде 27-ма потписничка на програмата "Партнерство за мир".
1996.- Претседателот на Гватемала Алваро Арс соопшти дека со герилското движење е постигнат договор за крај на 36-годишната војна во земјата.
1998.- Во Скопје, во црквата „Света Петка“ е отворена првата (црковна) народна кујна.
2000.- Во париското предградие Њуи умре Франк Пурсел, француски диригент, познат како еден од кралевите на поп-музиката во педесеттите и шеесеттите години години на 20. век.
2004.- Палестинскиот лидер Јасер Арафат почина во воената болница "Перси" кај Париз. Добитник е на Нобеловата награда за мир (заедно со Јицак Рабин и Шимон Перес) во 1994 година за покренувањето на мировниот процес во арапско-израелските односи и за склучување мировна спогодба меѓу Палестинците и Израел... Тој на 29 октомври беше примен на лекување во критична состојба. Од приемот, тој неколкупати ја губеше свеста, а во последните неколку дена беше во кома од која не се разбуди. Лекарите од француската болница не успеаја да дијагностицираат од што боледува палестинскиот лидер. Арафат е роден во Каиро на 24 август 1929 година, како Мохамад Јасер Абдал Рауф Арафат ал Кудва ал Хусеини.
2004.- Собранието на Литванија го ратифиуваше Уставот на Европската унија со што земјата е првата во 25-члената Унија што официјално го прифати тој документ.
2005.- По 15 години граѓанска војна, во Либерија се одржани првите слободни избори на кои победи Елен Џонсон - Селиф, прва жена претседател во Африка.
2006.- Во Монтесито, Калифорнија, САД, умре Џек Паланс, холивудски легендарен актер, сликар и писател. Роден е во 1919 година како Владимир Плањук во семејство на украински емигранти.
0 comments:
Post a Comment